Podatek rolny to nietypowy podatek majątkowy, którego nominał określa się w oparciu posiadanej masy majątkowej. Przedmiotem opodatkowania podatkiem rolnym są grunty odpowiednio sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków (oznacza to, że obowiązek podatkowy nie powstaje w związku z uzyskaniem przychodu z tytułu prowadzonej działalności rolniczej, lecz z faktu posiadania gruntu). Podatek rolny, w oparciu o znamiona zewnętrzne w sposób szacunkowy obciąża przychody uzyskiwane z tytułu prowadzenia działalności rolniczej. Podatek rolny w obecnym czasie składa się na architektoniczny oryginał prawny. Dotykając jedynie część dochodów rolniczych, pochodzących z zarządzania gruntami rolnymi, wyłączoną o korzyści pochodzące z działów specjalnych produkcji rolnej (działy specjalne produkcji rolnej zostały objęte państwowym podatkiem dochodowym). Podatek rolny nosi tym samym cechy podatku przychodowego. Podatek rolny stanowi w całości dochód własny gmin. Analogia podatku rolnego do podatku leśnego i podatku od nieruchomości stanowi go za jeden z najistotniejszych generatorów wsparcia finansowego z tytułu podatków dla samorządów. Jest to podatek, który charakteryzuje prosta konstrukcja oraz mocne relacje z samorządem terytorialnym. W poprzedniej aktualności nasza koncentracja była skierowana na podatek od nieruchomości, proszę o chwilę Państwa czasu i skierowanie uwagi nad zagadnieniem o tematyce podatku rolnego.
Zakres podmiotowy podatku od nieruchomości:
A) osoby fizyczne – człowiek od chwili urodzenia do chwili śmierci,
B) osoby prawne – osoba wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego. Jednostka organizacyjna wpisana do KRS-u otrzymuje podmiotowość prawną, zdolność prawną, zdolność do czynności prawnych, zdolność sądową oraz procesową
C) jednostka organizacyjna. bez osobowości prawnej – podmiot nieposiadający osobowości pranej, lecz posiadający zdolność prawną
Podmioty te muszą być:
-
właścicielami gruntów ( o ile nie znajdują się w posiadaniu samoistnym)
-
posiadaczami samoistnymi
-
użytkownikami wieczystymi
-
posiadaczami gruntów, które stanowią własność jst lub SP, jeśli ich posiadanie wynika z umowy zawartej z właścicielem, z AGNR lub z innego tytułu prawnego albo gdy posiadanie jest bez tytułu prawnego (z wyjątkiem gruntów Zasobu Własności Rolnej SP oraz będących w zarządzie Lasów Państwowych – wówczas podatnikami są jednostki organizacyjne LP lub ANR)
-
spółdzielnia produkcyjna ( jeśli grunty zostały wniesione jako wkład)
-
dzierżawca (jeśli grunty zostały w całości lub części wydzierżawione na podstawie umowy zawartej stosownie do przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników)
-
współwłasność – solidarny obowiązek podatkowy (ale jeśli przedmiotem opodatkowania jst gospodarstwo rolne to obowiązek ciąży na osobie będącej współwłaścicielem która gospodarstwo prowadzi)
Wyłączenia od podatku rlnego: skarb Państwa oraz gmina.
Zakres przedmiotowy podatku rolnego:
-
-grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych
-
Są to:
-
grunty orne – R
-
łąki trwałe – Ł
-
pastwiska trwałe – Ps
-
grunty pod stawami – Wsr
-
rowy – W
-
sady – S
-
grunty zabudowane – B
Nie podlegają użytki rolne przeznaczone na prowadzenie działalności innej niż rolnicza. Działalność rolnicza: produkcja roślinna i zwierzęca, materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego, reprodukcyjnego, produkcja warzywnicza, roślin ozdobnych, grzybów uprawnych, sadownictwa, hodowla i produkcja materiału zarodowego zwierząt, ptactwa, owadów użytkowych, produkcję zwierzęcą typu przemysłowego fermowego oraz chów i hodowlę ryb.
Zwolnienia z podatku rolnego:
-
grunty gospodarstw rolnych powstałych z zagospodarowania nieużytków – przez 5 lat przysługują zwolnienia licząc od roku następnego po zakończeniu zagospodarowania
-
grunty, które zostały przeznaczone na utworzenie nowego gosp. Rolnego lub powiększenie już istniejącego do powierzchni max 100 ha jeśli są one przedmiotem prawa własności / UW nabytych w drodze sprzedaży, są przedmiotem umowy o oddanie gruntów w UW, wchodzą w skład Zasobu Własności Rolnej SP i zostały objęte w trwałe zagospodarowanie (użytkowanie lub dzierżawa na min. 10 lat). Zwolnienie na 5 lat
-
grunty rolne otrzymane w drodze wymiany lub scalenia – przez 1 rok po roku, w którym dokonano wymiany/scalenia
-
grunty, które ze względu na swój charakter nie przynoszą żadnego przychodu lub przynoszą niewielki przychód np. łąki i pastwiska objęte melioracją, grunty gospodarstw rolnych, na których zaprzestano produkcji rolnej (max 20 % użytków, max 10 ha – na max 3 lata), grunty położone w pasie drogi granicznej, grunty zajęte przez zbiorniki wody służące do zaopatrzenia ludności w wodę, grunty pod wałami przeciwpowodziowymi
Zwolnienia podmiotowe z podatku rolnego:
-
uczelnie
-
instytuty badawcze: naukowe i pomocnicze jednostki PAN
Podstawa opodatkowania podatku rolnego:
-zależy czy grunty sklasyfikowane w ewidencji jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych wchodzą w skład gospodarstwa rolnego czy nie
Gospodarstwo rolne – obszar gruntów sklasyfikowanych w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zakrzewione i zadrzewione na użytkach rolnych, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, prawnej, j.o. bez osobowości prawnej.
Grunty położone w różnych miejscach, województwach wchodzą w skład 1 gospodarstwa rolnego.
Dla gruntów niewchodzących w skład gospodarstwa rolnego podstawą opodatkowania jest wynikająca z ewidencji gruntów powierzchnia wyrażona w hektarach fizycznych.
W stosunku do gruntów gospodarstw rolnych – hektar przeliczeniowy. Jest to jednostka utworzona dla celów podatku rolnego. Jej istotą jest to, że z założenia powinna wyrażać przeciętną przychodowość osiąganą z 1 ha gruntu. Liczba hektarów przeliczeniowych ustalana jest w oparciu o 3 kryteria:
-
rodzaj użytków rolnych (grunty orne oraz łąki i pastwiska)
-
klasa bonitacyjna (osiem klas dla ornych i 6 dla łąk)
-
przynależność danej gminy lub miasta do jednego z 4 okręgów podatkowych. Zaliczenia dokonuje w drodze rozporządzenia MF w porozumieniu z ministrem właściwym ds rolnictwa i po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Izb Rolniczych. Kompetencje w tym zakresie posiada też sejmik województwa i rada gminy. Organy te mogą w szczególnych, gospodarczo uzasadnionych przypadkach zaliczyć niektóre gminy i wsie do innego okręgu niż wskazany w rozporządzeniu. Ale zmiany te nie mogą spowodować zmniejszenia liczby hektarów przeliczeniowych dla danego województwa lub gminy o więcej niż 1,5 %.
Grunty pod stawami zarybionymi: łososiem, pstrągiem – 1,0ha przeliczeniowego, a pozostałe gatunki – 0,2 ha przeliczeniowego. W przypadku gruntów niezarybionych wg zasad ogólnych
Stawka podatku rolnego:
-
kwotowa
-
grunty gospodarstw rolnych – równowartość pieniężna 2,5 q żyta na 1 ha obliczoną wg średniej ceny skupu za pierwsze 3 kwartały roku poprzedzającego
-
pozostałe grunty – 5 q żyta na 1 ha
-
Średnią cenę skupu ustala się na podstawie komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, ogłaszanego w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski” w terminie 20 dni po upływie trzeciego kwartału. Rada gminy może w drodze uchwały obniżyć cenę skupu żyta.
Ulgi z podatku rolnego:
-
Ulga inwestycyjna – podatnikom, którzy ponieśli wydatki na budowę lub modernizację budynków inwentarskich służących do chowu , hodowli i utrzymania zwierząt lub obiektów służących ochronie środowisk; zakup i zainstalowanie deszczowni, urządzeń melioracyjnych i zaopatrzenia gospodarstwa w wodę, urządzeń do wykorzystywania na cele produkcyjne naturalnych źródeł energii (wiatru, biogazu, słońca, spadku wód)
Warunek: wydatki nie mogą być sfinansowane w ogóle ze środków publicznych.
Przyznawana po zakończeniu inwestycji i polega na odliczeniu od należnego podatku 25 % udokumentowanych rachunkami nakładów inwestycyjnych. Ulga może być stosowana przez max 15 lat i jest odliczana z urzędu w decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego.
Prawo do ulgi traci sie w momencie sprzedaży obiektów. W drodze wyjątku ulga może przejść na następców prawnych w drodze dziedziczenia lub stosownie do przepisów o ubezpieczeniu społecznym.
-
Ulga korekcyjna – w miejscowościach położonych na terenach górskich i podgórskich. Wysokość podatku rolnego jest obniżana o 30 % lub o 60 %. Wykaz miejscowości ustala sejmik województwa. Ulga stosowana z urzędu.
-
Ulga w razie wystąpienia klęski żywiołowej – która spowodowała istotne szkody w budynkach, inwentarzu żywym / martwym, drzewostanie. Polega na zaniechaniu ustalenia podatku lub zaniechaniu jego poboru w całości lub w części, w zależności od rozmiarów strat. Ulga na wniosek podatnika w drodze decyzji za ten rok podatkowy, w którym miała miejsce klęska. W przypadku wystąpienia klęski w/b/p jest zobowiązany do wydania decyzji , w której zaniecha ustalenia podatku lub jego poboru. Jeśli klęska miałaby miejsce po zapłaceniu podatku, wówczas stosuje się ją do roku następnego. Uwzględnia się wysokość otrzymanego odszkodowania z tytułu ubezpieczenia ustawowego.
-
Ulga żołnierska – przy opodatkowaniu gospodarstw rolnych żołnierzy odbywających zasadniczą służbę wojskową lub długotrwałe przeszkolenie wojskowe. Wysokośc podatku zmniejsza się o 60 %. Przy opodatkowaniu GR członków rodzin osób powołanych do służbym, które bezpośrednio przed tym powołaniem pracowały w tych GR, zamieszkiwały i nie osiągały przychodów z innych źródeł. Wysokość podatku zmniejsza się o 40 %. Ulgę stosuje się od 1 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dana osoba została powołana do służby, do końca miesiąca w którym nastąpiło zwolnienie ze służby.
Rada gminy w drodze uchwały może wprowadzić inne zwolnienia i ulgi o charakterze przedmiotowym.
Tryb i warunki płatności podatku rolnego:
Kiedy powstaje zobowiązanie ?
-
osoby fizyczne- z chwilą doręczenia decyzji ustalającej. Wysokość podatku ustala wójt/ burmistrz/ prezydent właściwy ze względu na miejsce położenia gruntu. Podatek uiszczany w 4 ratach : do 15 marca, 15 maja, 15 września, 15 listopada.
-
osoby prawne i jednostki organizacyjne – z mocy prawa. Są zobowiązani składać w terminie do 15 stycznia deklaracje na podatek od nieruchomości za dany rok podatkowy i wpłacać w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatek obliczony w deklaracji na rachunek budżetu gminy ( 4 raty).
Podatek rolny może być pobierany razem z podatkiem od nieruchomości i leśnym w formie łącznego zobowiązania pieniężnego na podstawie jednej decyzji (nakazu płatniczego), ale przedmioty opodatkowania muszą znajdować się na terenie jednej gminy i podatnikiem musi być osoba fizyczna.
W przypadku współwłasności lub posiadania 2 lub więcej osób fizycznych – łączne zobowiązanie ustala się w odrębnej decyzji, którą wystawia się na któregokolwiek ze współwłaścicieli.
Rada gminy w drodze uchwały może zarządzić pobór podatku od osób fizycznych za pomocą inkasenta.